Adalet? Paran varsa!

Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK), geçtiğimiz 1 Ekim’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu kanunla birlikte Hukuk, Aile, Ticaret, Kadastro, Tüketici, Fikri ve Sınaî Haklar mahkemelerinde açılacak ve görülecek davalarla ilgili giderler de “Gider Avansı” başlığı altında düzenlendi.

Bu kanunun 120. maddesine dayanılarak alınmaya başlanan gider avansı tarifesine göre, daha önce 30-40 TL’ye açılan davalar bundan sonra dosyanın içeriğine göre onlarca kat arttırıldı. Bu yüzden, başta sosyal güvenceden yoksun bir biçimde çalışan işçi ve emekçiler olmak üzere, asgari koşullarda yaşamaya çalışan toplumun geneli için adalet ihtiyaçtan çok bir lükse dönüşmüş durumda.

Yeni HMK’nın yol açacağı ekonomik zorluklara bir örnekte geçenlerde yaşandı. Havva Kaya “sözde” bir gün mazeretsiz bir biçimde işe gelmediği için işten çıkartıldı ve işini geri almak için dava açmak istedi, fakat dava için hesaplanan “gider avansı” 617 TL olduğu için dava açmaktan vazgeçerek evraklarını geri çekti.

Bu kanun yüzünden artık aile mahkemelerinde boşanmak isteyen veya korunma talep eden kadınlar da “gider avansını” ödemek zorunda. Şiddetten korunmak için dava açan kadınların önüne toplumsal ve hukuki baskılar çıkması yetmezmiş gibi artık yeni HMK’dan kaynaklanan ekonomik engellerde başvurmayı engelleyici nitelikte.

Masrafların arttırılarak yargının işleyişini kolaylaştıracağını sanan bir adalet mekanizması ise aslında “adalet’in mülkün temeli” olduğunu hatırlatıyor! Halkın hak arayışının önüne geçilmek isteniyor ve bu her anlamda bizleri etkiliyor. Tabloya bakacak olursak, adliyeler alışveriş merkezine dönüştürülüyor ve bağımsız çalışan avukatların önü tıkanıyor, ayrıca hak arama hakkı artık mağdurun cüzdanının kalınlığına bakıyor.

Torba yasa, kıdem tazminatı, güvencesiz çalışma derken bu yeni HMK ile saldırılara bir yenisi eklendi, artık hak aramamız da ticarileştirilmiş bir durumda.

Bunu engellemek için adaletin ücretsiz olmasını ve eşit bir biçimde herkes tarafından ulaşılabilmesini savunmalıyız.