Tarihte bu ay: Kadınların ilk eşit işe eşit ücret grevi

Londra’da 1918 Ağustos’unda kadın tramvay kondüktörleri ve otobüs şoförleri erkeklerle aynı ücreti alabilmek için greve çıktı ve grev kısmi bir başarı elde etti. Taşımacılık şirketleri, 1. Dünya Savaşı’nda erkeklerin orduya katılmasıyla ortaya çıkan iş açığına çözüm olarak, hâlihazırda daha düşük ücretli sektörlerde çalışan kadınları işe almaya başlamıştı. Ancak kadınlar erkeklerle aynı ücreti almıyordu. Ayrıca erkek işçilere verilen savaş primi kadın işçilere verilmiyordu. Dahası kadınlar eşit ücret için sadece patronları değil, erkek egemen sendikaları da ikna etmek zorundaydı.

16 Ağustos’ta kadınlar toplanıp, ertesi gün sendikanın onayını almadan greve çıkmaya karar verdiler. İlk önce Londra, Willesden işçileri greve çıktı ve ardından grevin Londra’nın başka bölgelerine ve diğer kentlere yayılmasıyla binlerce kadın iş bıraktı. Grev 25 Ağustos’ta sona erdi ve kadınlar savaş primi hakkını kazandılar. Eşit işe eşit ücret mücadelesi ise devam edecekti. Dahası, kadınların kondüktörlük ve şoförlük işini erkekler savaştan dönene kadar “geçici” olarak yapmaları bekleniyordu. Bu, savaştan sonra kadınların daha düşük ücretli ve kadınlara özgü görülen işlere geri dönmeleri anlamına geliyordu.

Kadın otobüs ve tramvay işçilerinin 1918’deki grevi ilk defa net bir şekilde “eşit işe eşit ücret” talep eden grev olarak tarihe geçse de kadınların insanca ücret mücadelesi daha eskiye dayanıyor. Yorkshire’da 1832 yılında hallaç makinelerinde çalışan kadınlar erkeklerle aynı ücreti almayı talep ettiler. 1875 yılında ise yine hallaç makinesi işçisi kadınlar uzun çalışma saatlerine ve ağır çalışma koşullarına karşı greve çıkarak ücretlerin artırılmasını ve çalışma koşullarının iyileştirilmesini talep ettiler. 1888’de Londra’da kibrit fabrikasında çalışan kadınlar ve kız çocukları sefalet ücretlerini, tehlikeli ve sağlıksız çalışma koşullarını ve maaşlarında kesinti yapılmasını reddederek greve çıktı. Tarihimiz bunlar gibi unutulan, kayıtlarına bile zor ulaşılan ancak 1968 Ford Dagenham grevinden İzlanda’daki eşit ücret grevlerinde kadar yolumuzu açan mücadelelerle dolu.

Bugün dünyanın neredeyse her yerinde cinsiyete dayalı ücret eşitsizliği devam ediyor. Kapitalizme ve patriyarkaya karşı mücadelemizde sadece eşit işe değil, eşdeğerde işe eşit ücret de asli taleplerimiz arasında olmayı sürdürüyor.