Meryem Mirzakhani’nin ölümünün ardından gerçekten de bir tabu yıkıldı mı?

14 Temmuz’da kanser nedeniyle hayatını kaybeden Meryem Mirzakhani, Matematiğin Nobel’i kabul edilen Fields Madalyası’nı kazanan ilk kadındı. Mirzakhani 1977 yılında Tahran’da doğdu. Lisans eğitimini İran’da tamamladı ve Harvard Üniversitesi’nde doktorasını yaptı. Princeton Üniversitesi’nde profesör olarak 4 yıl eğitim verdikten sonra 2008 yılında Stanford Üniversitesi’nde profesörlüğe başladı. Çalışmaları hiperbolik geometri, ergodik teori, simplektik geometri ve Teichmüller teorisi üzerineydi. Çocukken yazar olma hayali kuran Mirzakhani, Fields Madalyası’nın yanı sıra alanında pek çok ödülün de sahibiydi. 1994 ve 1995 yıllarında Uluslararası Matematik Olimpiyatları’nda altın madalya kazanan ilk İranlı kadın olmuştu.

2014 yılında madalya kazandığında Meryem’in yalnızca başörtülü fotoğraflarını paylaşan, başörtüsüz fotoğraflarını fotoşoplayan veya fotoğrafı yerine yalnızca çizim paylaşan İran basını, Meryem’in ölümünü duyururken başörtüsü zorunluluğunu “yıktı”. Dahası, Meryem’in başörtüsüz fotoğrafını paylaşanlardan biri de Ruhani oldu. Türkiye basınında ise haber başlığında Meryem’in adı yerine Müslümanlığını ön plana çıkaran ve tüm dünya yıkılan tabulardan bahsederken, İran’daki yasağa selam çakarmış gibi başörtülü fotoğrafını paylaşan haber ajansları oldu. [1] Peki, denildiği gibi İran’da gerçekten de bir tabu yıkıldı mı? My Stealthy Freedom (İran’daki kadınları başörtüsüz fotoğraflarını paylaşmaya teşvik eden ve başörtüsünün tercihe bağlı olmasını savunan bir sosyal medya hareketi) kampanyasının öncüsü Masih Alinejad’ın yorumuna göre bu tabunun yıkılmasının altında yatan neden Meryem’in artık ölmüş olması veya ülkenin gurur kaynağı olması değil. Masih Alinejad, bu vesileyle tüm dünyaya ılımlı olduklarını göstermeye, kafalarda soru işareti yaratacak bir sahiplenme duygusuyla gerekirse tabuları yıkabildiklerini söylemeye çalıştıklarını ifade ediyor. [2]

Yaşarken elde ettiği başarılarıyla, ölümüyle ise dolaylı bir şekilde değişime katkıda bulunan ve önyargıları yıkan Meryem Mirzakhani, kazandığı ödülün kadınlara cesaret vermesini dilemişti.

[1] http://www.yeniakit.com.tr/haber/matematigin-nobelini-alan-tek-musluman-kadin-oldu-357417.html

[2] https://www.theatlantic.com/international/archive/2017/07/maryam-mirzakhani-hijab-iran/533916/