18 Kasım 1920 tarihinde, 1917’nin 7 Kasım’ında Bolşevik Parti önderliğinde iktidara gelen işçi sınıfının tarihteki ilk devleti olan Sovyetler Birliği bir yasa tasarısını sovyetlerden (işçi, köylü ve asker meclislerinden) geçirerek kabul etti. Bu tasarının ismi “Kadın Sağlığının Korunması Hakkında Karar” idi ve altında, işçi devletinin yönetim organı olan Halk Komiserleri Konseyi’nin imzası vardı.
Rusça kısaltması “Kurskii” olan tasarı Halk Sağlık Komiserliği, Adalet Sağlık Komiserliği ve N. Semaşko tarafından hazırlanmıştı. Semaşko 1918 senesinde Halk Sağlık Komiserliği’nin başına getirilmiş ce Sovyet sağlık sisteminin temellerini atmıştı. 1891’de Tıp Fakültesi’nden mezun olan Semaşko, 1893’te Marksist olmuş ve 1905 devrimi sırasında Soromovo Fabrikası’ndaki grevin örgütlenmesinde rol oynamıştı. 1917 devriminin işçi sağlığı ve güvenliği tarihine kazandırdığı birçok olgu, Semaşko’nun devrimci Sovyetler Birliği’nde Toplumsal Hijyen Kürsüsü’nü kurmasıyla hayat bulmuştu.
İşçi ve kadın mücadelelerinin öncülüğünde hazırlanan “Kadın Sağlığının Korunması Hakkında Karar” kürtajın yasallaşmasıyla ilgili aşağıdaki maddeleri ilk işçi devletinin anayasasına kazandırmış oluyordu:
“1.) Sovyet hastanelerinde bu tür işlemlerin (kürtaj) serbestçe ve ücretsiz olarak yapılmasına izin vermek, koşulların operasyonun zarar görmesini en aza indirgeyeceğinden emin olmak.
2.) Bu operasyonu bir doktor haricinde herhangi bir kişi tarafından yürütülebileceğini kesinlikle yasaklamak.
3.) Böyle bir operasyondan suçlu bulunan herhangi bir hemşire veya ebenin, kürtajı uygulama hakkından mahrum kalarak bir Halk Mahkemesi tarafından yargılanması.
4.) Kendi şahsi çıkarlı dolayısıyla, kendi özel uygulamasıyla kürtaj yapan bir doktorun, bir Halk Mahkemesi tarafındansorgulanması.”
1918 Sovyet anayasası sadece kürtajı değil, o gün en demokratik burjuva cumhuriyetlerde dahi ağıza alınamayan birçok hakkı ve talebi yasalaştırarak, işçi demokrasisinin ezilenlere sunduğu özgürlükçü ve mücadeleci perspektifi özetlemişti. Sovyetler Birliği, tarihte birçok özgürlüğü tanıyan ilk ülke olmanın gururunu yaşadı; ancak bundan da önce, bütün bu özgürlükleri ilk tanıyan ülke olabilmesinin sebebinin, ilk işçi devleti olmasında yattığını anladı.
Kadınlara ücretsiz ve güvenli kürtaj hakkı tanıyan 1918 yasa tasarısı, Stalin tarafından 1936’da kaldırıldı. O sıralarda geri çekilmekte olan dünya devriminin yaşadığı yenilgilerin Sovyetler Birliği’ndeki ifadesi olan muhafazakâr ve gerici bir bürokratik kast, 1917 Ekim devrimiyle işçilerin ve kadınların kazanılmış olan haklarına saldırmaya başlamıştı. Stalin, “tek ülkede sosyalizm” isimli bir anti-Marksist ve milliyetçi kurgunun siyasal önderi olarak 1918 anayasasının getirdiği birçok özgürlüğe ve hakka el koyan, onları geri çeken yeni bir anayasa hazırladı. 1936’nın Stalinist anayasasıyla işçilerin ve kadınların, devrimin en temel hak ve özgürlüklerinden mahrum edilmesi böyle gerçekleşti.
Yorumlar kapalıdır.