Bütçe tercihleri bize ne anlatıyor?

Elimize bir miktar para geçtiğini ya da maaşımızı aldığımızı düşünelim. Bir emekçi olarak bu parayla herhalde ilk önce kira, faturalar gibi zorunlu ödemeleri yapmaya çalışır, ardından market, yiyecek alışverişi ve sonrasında kışlık kaban, kıyafet gibi ihtiyaçlara kullanırdık. Harcamalarımızı belirleyen şey büyük ölçüde ihtiyaçlarımız ve önceliklerimiz olurdu. Benzer şekilde, devletin 2022 bütçesi belli oldu ve Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu, tek tek bakanlıklara ayrılmış onaylanan bütçeleri açıkladı. Gelin bazı bakanlıklara ayrılan bütçeler üzerinden devletin ihtiyaç ve önceliklerine bakalım.

Bütçenin en büyük kalemi İçişleri Bakanlığı

İçişleri Bakanlığı ve ona bağlı kuruluşlara 2021 yılında 89 milyar bütçe ayrılmışken, 2022’de 117 milyar 457 milyon TL bütçe ayrıldı. Bu, yaklaşık yüzde 30 artışa denk geliyor. Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü gibi iç güvenlikten sorumlu kurumların İçişleri Bakanlığına bağlı olduğu düşünülürse, daha fazla polis ve daha fazla iç güvenlik devletin ihtiyaç ve önceliklerinde ilk sırada diyebiliriz.

Sağlık Bakanlığı sıralamada gerilerde

Sağlık Bakanlığı bütçesinin payı, yıllar içinde büyük bir değişiklik göstermiyor. 2021 yılında genel bütçenin yüzde 5,77’si olarak belirlenen başlangıç ödeneği, 2022 yılında yüzde 6,63 oluyor. Bununla birlikte, geçtiğimiz yıla oranla Sağlık Bakanlığının onaylanan toplam bütçesi yüzde 50 artmış gibi gözükse de, Bakanlığın teknoloji ve sarf malzemesi giderlerinin büyük bir bölümünün ve şehir hastanelerinin kira bedelinin tamamen dövize dayalı olduğu düşünüldüğünde, aslında bütçe artmamış, azalmıştır. Türk Tabipler Birliği’nin açıklamasında, göçmen ve mülteciler dışarıda tutulduğunda, koruyucu sağlık hizmetleri için tüm 2022 yılı boyunca kişi başına yalnızca 334,70 TL harcama yapılmasının planlanmış olduğu ifade ediliyor. Pandemide yapılan böyle bir planlama toplumu hastalığa ve ölüme mahkûm etmek demektir. Oysa yapılması gereken, hekimlerin ve sağlık emekçilerinin çalışma koşullarının derhal iyileştirilmesi, 7200 ek göstergenin uygulanması ve özel hizmet tazminat oranlarının yükseltilmesiyle tüm sağlık emekçilerinin maaşlarında gözle görülür bir iyileşme yapılmasıdır.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığında durum karışık

Okurlarımız hatırlayacaktır; “Kadın ve Aileden Sorumlu Devlet Bakanlığı” 2011’de kapatılmış, yerine “Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı” kurulmuştu. Sonrasında, ismindeki arka arkaya yapılan değişikliklerle “Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı” olmuştu. Bakanlığın bu yılki bütçe planlamasında sosyal hizmetler yönü desteklenirken, kadınları güçlendirebilecek türde kreş, sığınmaevi gibi ihtiyaçlarda ise hedef küçültüldü. Çocuk evi sayısı 2021 yılında bin 200 olarak hedeflenirken, 2022 yılında bin 195 olarak kalması hedeflendi. Engellilere yönelik farkındalık eğitimi için 2022 yılı için üç toplantı hedeflendi. Kadın konukevi sayısı 2021 yılında 155 hedeflenirken 150’de kaldı. Yani 2022 yılı için iki tane konukevi planlandı ama buralara 400’e yakın kadının yerleştirilmesi hedeflendi. Kadın konukevlerinde kalan 1500 kadının mesleki eğitimlere yönlendirilmesi hedefi de 2022 yılı için 800’e düşürüldü.

Bu bütçenin özeti, başta sağlık emekçileri, göçmenler ve kadınlar için yapılacak harcamaların devletin önceliği ve ihtiyacı olmadığıdır. Rejimin ihtiyaçları milyonlarca emekçinin açlıkla sınandığı, yaşamını kaybettiği veya ölümle burun buruna çalıştığı pandemi senesinde bile değişmemiş gözüküyor. Şimdi bir de bu paranın bizim paramız olduğunu düşünelim. Düşünelim derken bu bir varsayım değil, gerçek. Hepsi bizim vergilerimiz! Bizim olana sahip çıkmak ve hesap sormak için daha iyi bir sebep olamaz.