İranlı kadınlarla dayanışma
Ortadoğulu Sosyalistler İttifakı’nın İranlı siyasi tutuklu kadınlarla ve zorunlu başörtüsüne karşı geldikleri veya sosyal adalet mücadelesine katıldıkları için cezalanan kadınlarla dayanışma metnini sizlerle paylaşıyoruz.
17 Haziran 2018
Aralık 2017’den beri İran genelinde İslam Cumhuriyeti’ne karşı bir protesto ve grev dalgası yayılmakta. Protestolara İran işçi sınıfından çoğunluğu genç olmak üzere kadınlar ve erkekler katılıyor. İşçiler ve işsizler, öğrenciler, öğretmenler, sağlık çalışanları, çöken finans kuruluşlarında birikimlerini kaybeden emekliler, siyasi tutsaklar ve bu tutsakların aileleri hâlâ daha sürmekte olan bu protesto ve grevlerin başını çekiyor. Aralarında Araplar, Kürtler, Lurlar ve Azeriler gibi ezilen ulusal azınlıkların yanı sıra Bahailer ve Sufiler gibi zulüm görmüş dini azınlıklar da bulunuyor.
Zorunlu başörtüsünü protesto etmek için kamusal alanda başörtülerini çıkaran pek çok cesur kadın fiziksel şiddete uğradı, tutuklandı ve ağır kefaletler ödendikten sonra geçici olarak serbest bırakıldı. Bu cesur kadınların arasında Vida Movahed, Nergis Huseyni, Meryem Şeriatmedari ve Shaprak Shajarizad yer alıyor. “Ahlaksız eylemleri teşvik etmek ve fuhşu desteklemekle” suçlanan kadınlara hapis cezaları verildi.
“Devrim Sokağının Kızları” olarak tanınmaya başlayan bu kadınlar, örtünmenin yukarıdan dayatılan bir zorunluluk değil, kişisel bir tercih olması gerektiğine inanıyorlar. İran rejiminin kendi kamuoyu yoklamaları bile İran halkının büyük çoğunluğunun bu kadınlarla hemfikir olduğunu kabul ediyor.
İşyerinde, aile içinde ve toplumda cinsiyet ayrımcılığının sona ermesini ve başörtüsü zorunluluğunun kaldırılmasını talep eden kadın hakları aktivistlerinin çağrısı üzerine, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde Tahran’da Çalışma Bakanlığı binasının önünde yüzü aşkın kadın ve erkek protesto amacıyla bir araya gelmeye çalışmıştı. Ancak kitle henüz toplanamadan saldırıya uğradı ve darp edildi. En az 84 kişi (59 kadın ve 25 erkek) tutuklandı. Tutuklananların çoğu kefaletle serbest bırakılmalarına rağmen mahkemeye çıkarıldı.
Önde gelen insan hakları avukatı ve Devrim Sokağının Kızlarının savunucusu feminist Nesrin Sutude, 13 Haziran’da evinde tutuklandıktan sonra hapse atıldı ve şu anda 5 yıllık hapis cezasıyla karşı karşıya. Sutude’nin yazar ve siyasi aktivist olan eşi Reza Khandan da 16 Haziran’da tutuklandı (Nesrin Sutude hakkında daha fazla bilgi aşağıda bulunmaktadır).
Aralık ayındaki protestolardan sonra diğer eylemci öğrencilerle beraber tutuklanan antropoloji öğrencisi, işçi ve kadın hakları aktivisti Leyla Hüseyinzade 6 yıllık hapis cezasıyla karşı karşıya. Tahran Üniversitesi’ndeki protestoların düzenlenmesine katkıda bulunan Leyla ve diğer eylemci öğrencilere “ulusal güvenliği tehdit etmekten” ceza verildi.
Ortadoğulu Sosyalistler İttifakı, İran’da gerçekleşen protestolarda önemli rol oynayan kadınlar hakkında farkındalığı artırmak ve İran’daki feminist mücadeleyle ve bir bütün olarak protesto hareketiyle dayanışmasını göstermek için, bazı feminist siyasi tutukluların kısa biyografilerini aşağıda paylaşıyor.
Nergis Muhammedi fizik diplomasına sahip, gazeteci, kadın ve insan hakları aktivisti ve İran’da Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi tarafından kurulan İnsan Hakları Savunucuları Merkezi’nin yardımcı direktörü. 2009 yılında Mahmud Ahmedinejad’ın hileli seçimine karşı düzenlenen kitlesel protestolardan sonra “ulusal güvenliğe karşı suç işlemek için toplanma ve tuzak kurma” suçundan tutuklandı ve 11 yıla mahkûm edildi. 2013’te ciddi sağlık sorunları nedeniyle kefaletle serbest bırakıldı. 2015’te ise ölüm cezasına karşı bir kampanya başlatmak ve halkı isyana teşvik suçlarından dolayı tekrar tutuklandı. Suçsuz Sünni siyasi tutsakların idam edilmesine karşı çıkması nedeniyle mahkeme tarafından “IŞİD’i desteklemekle” itham edilerek suçlu bulundu. 2016’da, şu anda devam etmekte olan 16 yıllık hapis cezasına mahkûm edildi. Küçük çocuklarıyla görüşmesi çoğu zaman engellenen Muhammedi’nin ciddi sağlık sorunları var ama sessiz kalmıyor. Aralık 2016’da Weimar İnsan Hakları Ödülü’ne layık görüldükten sonra hapishaneden yazdığı mektubunda şunu söylemişti: “Baskı uygulanan bir kadın olarak, rejimin izin verdiği ölçüde özgür olmaktansa tutuklu olup ailemden ve dostlarımdan uzakta kalmayı yeğlerim.” Muhammedi, savaşın ve İran halkını hedef alan yaptırımların insan haklarını tehdit ettiğini vurgulamıştı.
Zeynep Celaliyan, 2008 yılında siyasi faaliyetlerinden dolayı tutuklanan ve hapsedilen bir Kürt siyasi eylemci. Önce ölüm cezası aldı, ardından bu ceza şartlı tahliye hakkı olmaksızın ömür boyu hapis cezasına çevrildi. Tutuklanmasından ve hapsedilmesinden bu yana, devlet tarafından kendisine atfedilen silahlı eylemleri “itiraf etmeyi” reddettiği için sistematik olarak taciz, işkence ve tecrit cezasına maruz kalmakta. Cezaevi yetkilileri ve devlet tarafından kasıtlı olarak tedavi ettirilmediğinden dolayı görme yetisini kaybetti.
Nesrin Sutude 13 Haziran 2018’de tutuklanan ve beş yıl hapis cezasına çarptırılan tanınmış bir insan hakları avukatı. Her ne kadar hapis cezasının gerekçesi devlet tarafından açıklanmamış olsa da, “Devrim Sokağının Kızları” ile ilgili yasal davaları üstlendiği ve İran yargısının siyasi aktivistlerin ve muhaliflerin kendi avukatlarını seçebilmesini engelleyen en son kararına karşı çıktığı için tutuklandı. Sutude, 2009’daki Yeşil Hareket’e katılan siyasi eylemcileri ve feministleri ve istismar edilen kadınları ve çocukları savunduğu için 2010 ve 2013 yılları arasında 3 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. İranlı Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi ile yakından çalıştı ve cesur çalışmaları nedeniyle çeşitli uluslararası ödüllere layık görüldü.
Ekim 2016’dan beri hapiste olan Gülruh İrayi, barbar recim uygulamasına karşı yazdığı yayımlanmamış bir hikâye nedeniyle altı yıl hapis cezasına çarptırıldı. İrayi ve 2014’ten beri tutuklu olan kocası Arash Sadeghi uzun süre açlık grevleri yaptılar, dayağa ve korkunç şartlara maruz kaldılar. İrayi, görüşlerini hapishaneden kaçırılan açık mektuplarla ifade etmeye devam etti. Bu mektuplarda İslam Cumhuriyeti’nin çeşitli fraksiyonlarını sert bir şekilde eleştirdi ve aynı zamanda Kürt kadın siyasi tutuklu Zeynep Celaliyan ile dayanışmasını dile getirdi. Yakın tarihli bir açıklamada şunları yazdı: “İçine kapıldığımız girdap, kendi tedbirsizliğimiz yüzünden oluştu. Ondan kurtulmanın tek yolu, gözlerimizi açmak ve okumamız istenmeyen tarihi gözden geçirmek.”
Ölüm cezasına karşı el ilanları dağıttığı, siyasi tutukluların aileleriyle görüştüğü, Facebook’ta İran İslam Cumhuriyeti’ni eleştirdiği ve 1988’de İran’daki siyasi tutukluların toplu idamlarını kınadığı için Mayıs 2015’ten beri tutuklu olan ve Kasım 2016’dan beri 7 yıllık hapis cezasına mahkûm edilen Atena Daemi, kadın ve çocuk hakları savunucusu. Cezasının uzatılmasını, tutulduğu korkunç koşulları ve fiziksel şiddeti protesto etmek için başlattığı 55 günlük açlık grevine kısa süre önce son verdi. Yakın zamanda, ölüm cezasıyla karşı karşıya kalan Kürt siyasi tutuklu Ramin Hüseyin Panahi’ye cesurca açık bir mektup yazdı ve onunla dayanışmasını dile getirdi.
# # #
Bu yazıda bahsedilen feministlerle dayanışmanızı göstermek istiyorsanız, blogunuzda veya web sitenizde onlar hakkında yazılar yazabilir veya Ortadoğulu Sosyalistler İttifakı’yla iletişime geçip, destekleyeceğiniz bir etkinlikte sosyalist feminist bir konuşmacının yer almasını isteyebilirsiniz. Ortadoğulu Sosyalistler İttifakı, ABD emperyalizmine ve diğer tüm küresel veya bölgesel emperyalistlere ve otoriter güçlere karşı mücadelesini; İranlı kadınların, işçilerin, gençlerin ve rejim tarafından ezilen azınlıkların ilerici ve devrimci sosyal adalet mücadelelerinden ayrı tutmaz. Ayrıca yaşadığımız ülkelerde emek, sosyal adalet, feminist, ırkçılık karşıtı ve LGBT mücadeleleriyle Ortadoğu’daki benzer mücadeleler arasında bağlantı kuruyoruz. Daha fazla bilgi için https://www.allianceofmesocialists.org/ adresini ziyaret edin veya info@allianceofmesocialists.org adresinden bizimle irtibata geçin.
Okuyabileceğiniz diğer yazılar:
Sosyalist feministlerin İranlı kadınların mücadelesiyle dayanışma metni:
Ortadoğulu siyasi tutuklularla dayanışma kampanyası:
Yorumlar kapalıdır.