Deneme Süreli İş Sözleşmesi Nedir?

4857 sayılı iş kanunu madde 15’te tanımlanmış olan bir sözleşme türüdür:

“Md 15 – Taraflarca iş sözleşmesine bir deneme kaydı konulduğunda bunun süresi en çok iki ay olabilir. Ancak deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.

Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.“

Bu sözleşme, işçi ve işverenin iş sözleşmesini devam ettirip ettirmeme kararını belirli bir sürenin sonunda vermelerine imkan veren iş sözleşmeleri olarak tanımlanırlar. Ancak işverenin iş yoğunluğunun arttığı ve denetimin sık olduğu dönemlerde, bu tip söleşmeler ysal olarak kısa süreli işçi çalıştırılmasının önünü açmıştır. Zira yasada “Deneme süresi içinde taraflar iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir. İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklıdır.” gibi bir ibare bulunmaktadır.

İş sözleşmesinde, sözleşmenin deneme süreli olduğunu belirtilmiş ancak süre belirtmemişse bu durumda varsa toplu iş sözleşmesinde belirtilen süre; toplu iş sözleşmesinde de böyle bir kararlaştırma yoksa İş Yasası’nda belirtilen deneme süresi (en çok iki ay) uygulama alanı bulmaktadır.

Bu sözleşmenin işçiler için olumlu kullanılabilecek yönü ise şudur: Deneme süresi sonunda iş sözleşmesinin devamına karar verilmesi durumunda artık deneme süresi de iş sözleşmesi (kıdem) süresine dahil bulunmaktadır. İş sözleşmesi deneme süresinin dolduğu tarihte değil, işçinin işyerinde fiilen işe başladığı tarihte kurulmuş sayılmaktadır. Böylelikle kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin gibi çalışma süresine bağlı haklar yönünden deneme süresi de işçinin kıdem süresine eklenmektedir.

NOT: Datassist, 4857 sayılı İş Kanunu Uygulama Rehberi’nden faydalanılmıştır