İşten çıkarılan Eco Cold işçisi, sendikalaşma deneyimlerini aktarıyor

Manisa Organize Sanayi Bölgesi’nde endüstriyel hava ve su soğutmalı cihazlar üreten Eco Cold işçileri sendikalaştıkları için işverenin hukuksuz uygulamaları ile karşı karşıya kaldılar. İşveren, pek çok öncü işçiyi önce ücretsiz izne yolladı. 1 Temmuz sonrası işbaşı yapmak isteyen işçileri ise İstanbul’daki fabrikaya gitmeye zorladı; işçiler kabul etmeyince de tazminatsız bir şekilde fesih yoluna gitti. Şu an hukuki hak arayışları sürüyor.

Sözleşmesi hukuksuzca feshedilen Eco Cold işçisiyle sürece ilişkin gerçekleştirdiğimiz söyleşiyi sizlerle paylaşıyoruz. Bu sohbet, farklı işyerlerinde yaşanan deneyimlerin ortaklaştırılması, onlardan dersler çıkarılması adına önem taşıyor. Söyleşinin tamamına Muhittin Karkın ile Gündem Sohbetleri podcast kanalından da ulaşabilirsiniz.

Türk Metal Sendikası’nda örgütlenme süreciniz ne zaman başladı, nasıl ilerledi?

İşyerinde sendikalaşma süreci 2021 Mart-Nisan aylarında başladı. Arkadaşlar içeride bir örgütlenme yapmışlar, bana da teklif getirdiler, ben de hemen destek verdim ve çalışmaya başladım. Pandemi boyunca çalışmaya devam ettiğimiz için zaten işyerlerimizdeydik. Fakat bir süre sonra işveren sendikalaşma faaliyetimizi duydu. Bunun üzerine, çalışmayı yürüten öncülerimizden bir arkadaşımızı çağırdılar ve ona iftira atarak işine son verdiler. Sonrasında diğer olaylar gelişmeye başladı.

İşçilerden pandemi dolayısıyla sokağa çıkma yasakları döneminde çalışma izinlerinizi alacağız diye e-devlet şifrelerini istediler ve aldılar. Sonra kimin sendikalı olduğunu tek tek tespit ettiler. Sonraki süreçte de en kolay kimleri çıkarabiliriz diye bir hesap yaptılar ve altı ayı henüz dolmamış işçileri işten çıkarmaya başladılar. Yaklaşık 30 işçiyi bu şekilde işten çıkardılar. Altı ayı geçmiş olanları, yani sebepsiz olarak çıkaramayacaklarını da ücretsiz izne çıkardılar. Yaklaşık 30 kişi de bu şekilde ücretsiz izne çıkarıldı.

E-devlet şifrelerini istemek bütün işverenlerin başvurduğu bir numara tabii. Sendikanın buna müdahalesi olmadı mı?

Sendika, e-devlet şifrelerinizi sakın vermeyin dedi ama artık iş işten geçmişti; işçiler sendikaya haber vermeden şifrelerini vermişti. Tabii bilinçlendirmek gerekiyor önce işçileri, üye yapmadan önce. Bizim sendika bu konuda zayıf kaldı.

Ücretsiz izne çıkarılmanızdan sonra süreç nasıl gelişti?

Biz o süreçte ücretsiz iznimizin bitmesini bekledik, yasal olarak haklarıydı bu sonuçta. Ücretsiz izin süreci biter bitmez 1 Temmuz’da fabrikanın önüne geldik, işbaşı yapmak istedik. Onlar önümüze iki seçenek koydular. Tazminat hakkı olan insanlara, “Tamam ihbar ve kıdem tazminatınızı alacaksınız ama buna karşılık hiçbir dava açmayacak, şahitlik yapmayacaksınız ve itiraz etmeyeceksiniz” diye bir sözleşme imzalatmaya çalıştılar. 1-2 kişi kabul etti ama büyük çoğunluk kabul etmedik. Önceki şartlarımızda çalışmaya devam etmek istediğimizi söyledik.

Bunun üzerine bizi İstanbul’daki fabrikaya göndermek istediler. Onu da kabul etmedik, kim düzenini bozmak ister ki… Beş gün izin verdiler. Biz bu beş gün dolmadan önce üç gün üst üste kapıya gittik ve işe başlamak istediğimizi söyledik.

Sendika ne yaptı bu durumda?

Sendika da bu süreçte bizim yanımızdaydı. 1-2 saat kapıda bekleyip videomuzu çekip almadıklarında sendikaya geri dönüyorduk.

Kapıda çadır kurmayı vb. düşünmediniz mi?

Çadır açmayı düşündük ama arkadaşların çoğunluğu kabul etmedi. “İşlerimiz var, biz burada bütün gün duramayız” dedi arkadaşlarımız. O nedenle öyle eylemler yapamadık.

Şu an nasıl devam ediyor süreç?

5 Temmuz’dan sonra dava açma yoluna gittik. Tabii öncesinde arabuluculuk süreci var. Ama bu süreçte işveren iş akdimizi feshetti. “İstanbul’a gitmediniz, işverenin yapmış olduğu haklı transfere uymadınız, işe başlamadınız, işyerini zarara uğrattınız” diye iş akdinin feshedildiğine ilişkin bir celp gönderdiler.

Oysa iş kanuna göre işçinin onayı olmadan işveren böyle yer değiştiremez.

Evet, hukuki yollarla hakkımızı arayacağız. Şimdi işe iade davamız var, sendikal tazminat davalarımız var.

Yine Manisa’da Termokar’da da benzer bir süreç vardı. Orada beş işçi ücretsiz izne çıkarılmıştı, bir direniş başlattılar ve sonrasında işe geri döndüler. Bir başarı elde edildi. Keşke siz de bir protesto eylemi sürdürebilseydiniz… Belli ki sendika da buna pek taraftar olmadı, öyle mi?

Evet, çok etkili olurdu. Maalesef sendika da çok taraftar olmadı buna. Ama tabii yine işçilerin bir diretmesi söz konusu. Öncelikle bunu bizim istememiz, kendimizi öne atmamız gerekirdi. Ama arkadaşlar geçimleri olmadığı için yapamayız dediler, istemediler, o yüzden kaldı.

İçeride hâlâ sendikalılar var mı?

İçerde hâlâ sendikalılar var, hatta 15’ten fazla kişi; ama sendika çalışması neredeyse sıfıra indi galiba; çünkü bu yaşananlardan dolayı korktular. Bir de bizi örnek gösteriyorlar, “Bakın onlar sürünüyor” diyorlar. Halbuki süründüğümüz yok bizim, hakkımızı arıyoruz, sonuna kadar da aramaya devam edeceğiz.

Aktarımların için çok teşekkür ederiz.