Pandemi neden bitmiyor?

Sağlık Bakanlığı verilerine göre; Covid-19, Türkiye’de her gün 200’e yakın insanın hayatını kaybetmesine, 20 bine yakın insanın ise hastalanmasına neden oluyor. Önce Delta, şimdi de Omicron olmak üzere Covid-19’un yeni varyantları, pandeminin 2021’de de bitmeyeceğini ve bir üçüncü yılının da olacağının habercisi.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) üçüncü doz aşının koruyuculuğunun yüzde 80’e kadar ulaşabildiğini anımsatsa da Türkiye’de üçüncü doz aşılanan sayısı henüz 17 milyon. Vakaların hızla artmasına karşı üçüncü doz aşılanma oranı neden aynı hızda artmıyor? Aşıların son kullanma tarihinin (SKT) geçtiği haberleriyle insanlarda yaratılan güvensizlik bunların başında geliyor. Bir gece ansızın açılan üçüncü doz randevuları ve fakat SKT’lerle ilgili Sağlık Bakanlığından düzgün bir açıklamama gelmemiş olması kararsızlığı artırıyor. Neyse ki Türk Tabipler Birliği imdada yetişti ve 10 Eylül 2021 tarihinden önce üretilip etiketlenen Biontech mRNA aşıları da dahil tüm aşıların raf ömrünün üretim tarihinden itibaren 9 aya çıkarıldığı duyuruldu. Önlem adına yapılacak en değerli adımın herkesin aşıyla bağışıklığını oluşturmak olduğunu hatırlatan aşı kampanyaları şart!

Aşılama konusunda bir başka kafa karışıklığı ise, henüz üçüncü fazı tamamlanmamış yerli inaktif Covid-19 aşısı Turkovac’ın DSÖ’den onay almadan acil kullanım onayı almış olması. Çalışma sonuçları yayımlanmayan ve bilimsel ortamlarda tartışılmamış bir aşının güvenli ve etkili sayıldığına dair Bakanlık açıklamaları, var olan aşı tereddüdünü daha da artırıyor. Aşı karşıtlarının yanıltıcı söylemlerine koz vermemek ve aşı kararsızlığını aşabilmek için Turkovac’ın tüm fazlarının sonuçları ve bilimsel verilerinin acil şekilde yayımlanması gerekiyor.

İtibardan tasarruf olmaz da sağlıktan olur mu?

Pandeminin bitmesi için öncelikle etkin tedbirlere bütçe ayırmak gerekiyor. En başta sağlık çalışanlarını beş dakikalık randevularla acele hekimliğe zorlamamak, 36 saati aşan nöbet ve yoğun çalışma temposuna son vermek gerekiyor. Sağlık çalışanlarının özlük haklarının iyileştirilmesi, sağlıkta şiddete karşı etkili bir yasal düzenleme yapılması pandemiyle mücadelenin de gereklerindendir.

Covid-19’u ve varyantlarını bitirmek, başka pandemilerin çıkışını önleyebilmek için şirketlerin aşı ve ilaçlar üzerindeki patentleri derhal kaldırılmalı. Sağlık hizmetleri özelleştirmelerle kâr-zarar kıskacından kurtulmalı ve tüm sağlık sistemi toplumcu bir anlayışla yeniden inşa edilmeli. Ancak bu tedbirlerle pandemi bitecek ve insanlık rahat bir nefes alacaktır.

Görsel: Getty/Hitesh Sonar, The Swaddle