Şili: Pinochet anayasasına karşı duruyoruz ve halkı taleplerimiz için yeniden sokaklara çağırıyoruz!

Şili’de Kasım 2019’da başlayan halk isyanı sonucunda, diktatör Pinochet’den miras kalan anayasa yerine yeni bir anayasa yapımı için düzenlenen genel seçimle Kurucu Meclis oluşturulmuştu. 4 Eylül’de Kurucu Meclis’in hazırladığı anayasa metni halk oylamasına sunulacak. İşçilerin Uluslararası Birliği – Dördüncü Enternasyonal’in (İUB-DE) Şili partisi Sosyalist İşçi Hareketi (MST) konuyla ilgili bir bildiri yayımladı.

4 Eylül’de Pinochet-Lagos anayasasına devam etmek ile hazırlanan yeni anayasa önerisini kabul etmek arasında bir referandum yapılacak. Kuşkusuz bu 2019-2020 halk isyanı sırasında sokaklarda mücadele edenler için kayıtsız kalınamayacak çok önemli bir siyasi olay. MST olarak “Pinochet anayasasına karşı öneriye evet” çağrısı yapma kararı aldık. Bu açıklamada, aldığımız kararın sebeplerini açıklamak ve sizi kampanyamıza katılmaya davet etmek istiyoruz.

4 Eylül’de aslında neyi oyluyoruz?

2019-2020 isyanı sırasında adeta bir patlama yaşayan ülke, “30 yıldan” çok daha uzun bir süreç boyunca uygulanan yolsuzluk, adaletsizlik ve toplumsal eşitsizlikten duyulan derin ve büyük hoşnutsuzluğunu ifade etti. Pinochet diktatörlüğü tarafından kan ve ateşle dayatılan 1980 anayasası, işçi sınıfını ABD emperyalizminin ve çokuluslu şirketlerin yanı sıra Şilili büyük sermaye gruplarının da açgözlülüğünün hizmetine bırakan vahşi bir sömürü modeliyle sonuçlandı.

Eskiden iktidarda olan Concertación’un (1990’da yapılan ve askeri yönetimin sonlandığı seçimde iktidara gelen merkezci koalisyon) tam desteğini arkalarına alarak sosyal hizmetleri özelleştirdiler, protestoları hukuksuzca bastırdılar ve bütün bir halkın onurlu yaşamını tasfiye ettiler. Sonuç, gezegenin en zenginleri arasında yer alan birkaç ailenin elinde muazzam servetlerin birikmesi oldu. Bu nedenle bugün, büyük şirketlerin önderliğinde, Kast’ın aşırı sağ kanadından sağ kesimleri, Frei gibi eski başkanlarından Concertación’un karanlık figürlerine dek yolsuzluğa batmış yağmacı geniş bir kesim yeni anayasa önerisine karşı Pinochet anayasasını desteklemek için hayır oyu verecek.

Bizler MST olarak, halk isyanını canlı tutmanın çok önemli olduğuna inanıyoruz. Pinochet-Lagos anayasasına ve milyonlarca çalışan ailenin, kadının, LGBTİ+nın, yerli halkın, öğrenci ve işçi gençliğinin refahına karşı ülkede bıraktığı hain mirasa son vermeliyiz. Somut görev, Pinochet anayasasının devam etmesi anlamına gelecek olan “referandumda hayır” tutumuna karşı mücadele etmektir.

“Hayır” kampanyası ülkenin geçtiğimiz on yıllarda “sorumlu ve başarılı” bir şekilde yönetildiği yalanına dayanıyor. Bu tutum halk isyanını ve seferberlikleri kriminalize ederken, Pinochet-Lagos anayasasının da “yalnızca rötuşlara ihtiyaç duyduğu” aldatmacasına dayanıyor. Üstelik bu rötuşları da yozlaşmış parlamento gerçekleştirecek ve böylece sokaklara taşıdığımız taleplerimizi görünmez kılacak!

Peki, neden “evet” diyoruz?

Evet diyoruz, ancak hükümet ve onun partilerinden başlayarak Kurucu Meclis’i (Convención Constitucional) yeni anayasa önerisi ve Evet kampanyasının esas yürütücüleri konusundaki tutumumuzu tam bir dürüstlük ve açıklıkla duyurmak istiyoruz. Bu açıklama, ilk referandumdaki yüzde 80 oranındaki destekten şimdiki kampanyada karşılaştığımız zorluklara nasıl geldiğimizi anlamaya yardımcı olacaktır.

MST olarak, Kurucu Meclis sürecini başlatan “Barış Anlaşması”ndan beri uyarılarımızı sürdürüyoruz. Bu anlaşma ve koşulları, Kasım 2019’da radikalleşen kitle seferberliklerinin sonucunda Piñera’nın iktidardan düşmesini önlemek için ülkenin ana siyasi güçleri olan sağ kanat eski Concertación ve Frente Amplio (Geniş Cephe) tarafından halkın ve işçi sınıfının arkasından çevirdikleri bir anlaşma olarak gündeme geldi.

Ardından, anayasa yapım süreci başladıktan sonra Kurucu Meclis’i, gerekli değişiklikleri uygulamayacağı ve ülkenin büyük patronları tarafından, partileri ve birtakım sahte “bağımsızlar” aracılığıyla kontrol edileceği için teşhir etmeye devam ettik. Dediğimiz gibi de oldu. Eski Concertacion’da temsil edilen sağ kanat Geniş Cephe, ülkede olması gerekli ve derin değişikliklere ilişkin herhangi bir içeriğin yeni metinde olmasını engelledi. Kongreyi seferberliklerle “kuşatacağını” açıklamış olan Komünist Parti, Kurucu Meclis’ten köklü çözümler talep etmek için kitlesel gösteriler yapmak yönünde parmağını bile kımıldatmadı.

Bir yılı aşkın zaman geçti ve Kurucu Meclis, diktatörlüğün dayattığı ekonomik ve siyasi rejimin hiçbir sac ayağına dokunmayan bir metin doğurdu. Hatta bu metin, halk isyanında ifade edilen acil taleplerin hiçbirine çözüm üretmiyor. Bu metin, eşitsizliği, yolsuzluğu ve adaletsizliği sona erdirmekten çok uzak ve diğer kesimlerle birlikte milyonlarca işçi de böyle hissediyor. Hayır kampanyasını güçlendiren temel de burada yatıyor.

Yeni metindeki kısmi ilerlemelerin, gerekli ve meşru görünen tekliflerin varlığını inkâr etmiyoruz. Ancak bu metnin Pinochet’ninkinden daha iyi olduğunu söyleyip geçemeyiz. Bunu işçi sınıfının ve halk kesimlerinin çıkarları ışığında okumamız gerekiyor. MST, Şili’de kapitalizmi olduğu gibi koruyan bu yeni metni desteklemiyor; desteğimiz yalnızca ve yalnızca Pinochet’nin mirasına karşıdır.

Bu anlamda, mevcut hükümet ve partileri şöyle dursun, resmi “Evet” kampanyası tarafından temsil edilmiyoruz. Boric, orduyu Wallmapu’da konuşlandırıyor, öğrenci protestolarını bastırıyor, Carabineros’u (toplumsal seferberlikleri bastırmak için kullanılan ağır donanımlı polis güçleri) savunuyor ve bugüne dek yaşadığımız en kötü ekonomik krizlerden birinin ortasında milyonlarca işçi ailesi için sermayedarlara karşı önlemler almayı reddediyor. Boric bize tüm sorunlarımızı çözmek için evet oyu vermemizin yeterli olduğunu söylüyor. Bu bir yalandır.

Bugünkü acil çözümler artık yükselen fiyatlara karşı sefalet ücretleriyle yaşayamayan ailelerin yoksulluğuna karşı üretilmelidir. Bu çözümler; artan işsizliğe, kadın cinayetlerine ve LGBTİ+lara yönelik nefret suçlarına veya Wallmapu’daki Mapuçe halkının yaşadığı zulme ve öğrenci topluluğunun korkunç durumuna karşı onları polis kuvvetleriyle bastırmadan ele alınmalıdır. Acil taleplerin hiçbirine çözümler sunmadan, geleceğe dair vaatlerle evet kampanyası yürütebileceğini iddia etmek sağcıların zaferi için yolu temizlemek anlamına geliyor. Solcu söylemler kuşanıp bizleri sağcılar ve eski Concertacion ile aynı şekilde yönetenleri desteklemeyi reddediyoruz.

Halk isyanının taleplerine dayanan bir Evet kampanyası

Halk isyanında ortaya çıkan kitlesel mücadelelerin taleplerini öne çıkartarak, Pinochetciliğe ve onun mirasına karşı referandumda Evet diyoruz. Diyoruz ki:

Evet diyoruz ve Şilili ve Mapuçeli siyasi tutsakların özgürlüğünü talep ediyoruz.

Evet diyoruz ve fiyatlara üst sınır getirilmesini, patronların neden olduğu enflasyona son verilmesini, asgari ücretin gerçek yaşam maliyetine eşit bir hale getirilmesini, işten çıkarmaların ve ücretsiz izinlerin yasaklanmasını talep ediyoruz.

Evet diyoruz ve kadınlara ve LGBTİ+lara yönelik şiddete karşı acil yasalar istiyoruz. Bu kesimlerin haklarının ve taleplerinin hepsi hemen şimdi tanınsın.

Evet diyoruz ve eğitim, sağlık ve barınmanın kaliteli ve ücretsiz bir hale getirilmesini istiyoruz.

Evet diyoruz ve Wallmapu’daki olağanüstü halin kaldırılmasını söylüyoruz. Milisler ve ormancılık şirketleri dışarı. Mapuçe halkının kendi kaderini tayin hakkına destek.

Evet diyoruz ve tüm doğal kaynakların işçi kontrolünde devlet mülküne geçmesi gerektiğini söylüyoruz.

Evet diyoruz ve toplum polisi Carabineros’un lağvedilmesini, halk isyanına dönük şiddetin ve ölümlerin suçlusu olan Silahlı Kuvvetler, Carabineros ve Piñera’dan başlayarak tüm askeri ve sivil sorumluların yargılanmasını ve cezalandırılmasını talep ediyoruz.

Evet çağrımız yalnızca hayır oylarına karşı bir kampanya örgütlenmesine değil, aynı zamanda mevcut ekonomik krize karşı sokaklarda seferber olarak, bu krizin bedelini emekçi ailelerin ödemesini engelleyecek bir acil durum planı oluşturmaya yönelik. Tüm mücadelelerle dayanışma göstermek ve hepimizi birleştirecek ulusal çapta bir talepler listesini öne çıkarmak çağrısında bulunuyoruz.

Sosyalist İşçi Hareketi (MST)

20 Temmuz 2022