Göçmenlere yönelik ayrımcı ve ırkçı uygulamalara karşı ortak basın açıklaması
Birlikte Yaşamak İstiyoruz İnisiyatifi, Çağdaş Hukukçular Derneği İstanbul Şubesi, İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi ve Özgürlük için Hukukçular Derneği İstanbul Şubesi bugün (14 Şubat) İHD İstanbul binasında gerçekleştirdikleri ortak basın açıklamasında deprem sürecinde göçmenlere yönelik açığa çıkan ayrımcı ve ırkçı uygulamalara dikkat çekti.
Yetkililere seslenen ekipler, “Mültecilere dönük tırmandırılan ırkçılık ve nefret dili hususunda önleyici tedbirler alınmasını, İstanbul dahil olmak üzere bütün illerin depremzede mültecilere açılmasını ve barınma sorununa acil çözüm bulunmasının elzem olduğunu belirtiyor ve herkesi bu noktada gerekli adımları atmaya çağırıyoruz,” dedi. Katılımcılar depremin yarattığı yıkımının ancak birlikte aşılabileceğini dile getirdi.
Basın açıklamasının tamamını paylaşıyoruz:
Depremin yarattığı yıkımı birlikte aşacağız, birlikte yaşamak istiyoruz!
Deprem sürecinde göçmenlere yönelik ayrımcı ve ırkçı uygulamalara karşı basın açıklaması:
6 Şubat 2023 tarihinde merkez üssü Kahramanmaraş olan ve birçok ilde hissedilen çok büyük ve ağır yıkıma sebebiyet veren iki büyük deprem meydana geldi. Deprem başta Kahramanmaraş ve Gaziantep olmak üzere Hatay, Adıyaman, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Kilis, Malatya, Şanlıurfa ve Mersin illerinde hissedildi. Deprem Türkiye’nin yanı sıra Suriye’yi de etkiledi, başta Afrin, İdlip ve Halep olmak üzere birçok Suriye kentinde de benzer bir tahribata ve yıkıma neden oldu. Resmi kaynaklardan ulaştığımız son verilere göre Türkiye ve Suriye’de 35binin üzerinde can kaybının olduğu ifade edilmekte, ancak can kayıplarının artacağı öngörülmektedir.
Depremin ardından hem hayatta kalan depremzedeler hem de ülkenin her yerinden gelen gönüllü kişi ve kurumlar depremin etkisini hafifletmek, depremzedelere destek olmak için canla başla çalıştı. Ülkenin her yerinden insanlar hızlıca koordine olarak afet bölgesine temel ihtiyaçları gönderdi ve göndermeye devam ediyor. Pek çok kişi afet bölgesinden gelen depremzedelere evlerini açıyor. Halklar, başına gelen bu depremin sonuçlarını birlikte göğüslüyor ve dayanışmayı örüyor.
Elbette deprem yaratmış olduğu sonuçlar itibariyle dil, din, ırk, cinsiyet, yaş ayrımı yapmadı, bölgede 2 milyonu mülteci olmak üzere 15 milyon insanı etkiledi. Bu depremle; daha önce savaşı, yerinden edilmişliği, yurtsuzluğu ve eşitsizlikleri yaşayan mülteciler bir kez daha ölümün ve kıyımın ortasında kaldı. Enkaz altındaki bir göçmenin neden ses vermedikleri sorulduğunda “Türkçe bilmiyoruz. Arapça seslenirsek bizi kurtarmaktan vazgeçip giderler diye düşündük” demesi, göçmenlerin yaşadığı ayrımcılığın, ötekileştirmenin nasıl ağır sonuçlar doğurduğuna dair acı bir örnektir.
Diğer depremzedeler gibi aileleri için endişelenen, yaralıları ve cenazeleri ile uğraşan, güvenli bir alan bulup temel ihtiyaçlarına erişmeye çalışan mülteciler, bu temel hak ve ihtiyaçlarına dahi eşit bir şekilde erişemiyor. Öte yandan da bazı siyasiler ve sosyal medya kullanıcıları tarafından kendilerine yöneltilen nefret dili ve ırkçı saldırılarla mücadele etmeye çalışıyorlar. Göçmenlere yönelik nefret söylemleri ne yazık ki hızlıca nefret saldırılarına ve işkencelere dönüşmektedir.
Göçmen ve mülteciler hakkında çıkan asılsız haberler, onların her türlü yardımdan ayrıcalıklı olarak yararlandıkları gibi yanlış bilgilerin dolaşıma sokulması, nefret söylemlerini tehlikeli bir boyuta vardırmaktadır. Depremden ağır biçimde etkilenen Suriyeliler ve diğer göçmenler hem hayati olan yardımlardan dışlanmaya çalışılıyor hem de “yağmacılar” olarak damgalanıyorlar. Göçmenlerin bu şekilde etiketlenmesi ırkçılıktır. Bu korkunç yıkımın müsebbibi ve asıl yağmacılar inşaat sermayesi ve buna göz yuman ve destekleyen devlet yetkilileridir. Hükümetin afet yönetmedeki başarısızlığı ve acil yardım ilkelerine göre hareket etmemesi yüzünden afet bölgesinde ortaya çıkan kaos ve karışıklık neticesinde mülteciler günah keçisi ilan edilmekte, adli vakalarla, hırsızlık, gasp gibi suçlarla ilişkilendirilerek nefretin dozajı iyice arttırılmakta ve bu yolla asıl sorumluların üzeri örtülmeye çalışılmaktadır.
İnsan haklarından ve demokrasiden yana olan kamuoyunun tüm uyarılarına rağmen, nefreti köpürtmeye, halklar arasında kin ve düşmanlık üretmeye devam edenler; iktidarın insan haklarını tümüyle askıya alarak OHAL’i daha rahat uygulamasına, işkence ve kötü muamele gibi suçları daha pervasızca işlemesine zemin hazırlamaktadır. Ayrıca, mülteci düşmanlığı afetin sonuçlarının bir siyasal kriz olduğunun üstünü örterek onu kamuoyuna kriminal bir vaka gibi sunma işlevi görmektedir.
Çadır bölgelerinde ırkçı saldırı tehdidi altında olan mülteciler güvenli bir yaşamı kurmak, deprem koşullarının üstesinden gelmek için afet bölgesi dışındaki illere gitmek istiyorlar. Ancak bu süreçte de çeşitli engellerle karşılaşıyor. Afetten etkilenen ve kayıtlı olduğu ilden ayrılmak isteyen mültecilere verilen 90 günlük yol izin belgesi olmadan hareket edebilme hakkının kapsamı ve sonrası belli değildir. Mültecilerin mahkûm edildiği bu belirsizlik, onların yaşamlarını yeniden kurmalarının, eğitim, sağlık ve istihdam gibi temel haklarına erişmelerinin önünde duran en büyük engeldir.
İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi Başkanlığı tarafından alınan depremzede mültecilerin kamu kurumlarında konaklayamayacağına ilişkin karar ve yine mültecilerin deprem bölgesinden tahliyesi için tahliye edileceği şehirde onu ağırlayacak bir yakınının bulunması şartı, mültecilere “başınızın çaresine bakın” demektir. Ayrıca mültecilerin tahliyesinin havayolu ile sağlanmayacağı bildirilmiştir. Bu durum, göçmenlerin şehir dışına çıkabilmek için kimi fırsatçı kişilere yüksek meblağlar ödemek zorunda kalmalarına da sebep olmaktadır. Yine bölgedeki Geri Gönderme Merkezleri ve kamplarda kalan göçmenlerin durumları hakkında yetkililer tarafından hiçbir açıklama yapılmamıştır.
Eşitlik ilkesi gereği mülteci veya yurttaş fark etmeksizin tüm depremzedelerin güvenli ve onurlu bir yaşamı kurma hakkı vardır. Zaten afet öncesi ekonomik koşullarda konut sorununun her geçen gün büyüdüğü, barınma hakkına erişim için hükümetin üzerine düşenleri yapmadığı yerde, şimdi de mülteci depremzedelerin barınma imkânlarından yararlandırılmaması daha büyük mağduriyetlere sebep olacaktır. Mülteciler bir kez daha belirsizliğe terkediliyor. Derhal bu ayrımcı uygulamalardan vazgeçilmelidir.
Daha da vahim sonuçlar doğurmadan ayrımcılığın, ırkçılığın ve mülteci düşmanlığının, işkencenin ve kötü muamelenin önlenmesi için hepimize daha büyük bir görev düşüyor. Siyasiler, medya temsilcileri, bazı sosyal medya hesapları üzerinden yukarıdan aşağıya yaygınlaştırılan ve tırmandırılan ırkçılık ile mücadele etmeli, halkın kendiliğinden başlattığı dayanışmaya omuz vermeli ve yurttaş-mülteci demeden depremzedelerle eşit bir yaşamı örmek için çalışmalıyız. Bu uğurda, gerek sahada destek ve çalışmalarını sürdüren, gerekse de her türlü dayanışmayı sergileyen emek ve meslek örgütlerini, sivil toplum kuruluşlarını ve siyasi partileri ortak bir tutum almaya davet ediyoruz.
Yetkililere sesleniyoruz; Mültecilere dönük tırmandırılan ırkçılık ve nefret dili hususunda önleyici tedbirler alınmasını, İstanbul dahil olmak üzere bütün illerin depremzede mültecilere açılmasını ve barınma sorununa acil çözüm bulunmasının elzem olduğunu belirtiyor ve herkesi bu noktada gerekli adımları atmaya çağırıyoruz.
Depremin yarattığı her türlü tahribatın, ancak ve ancak insan hayatını önceleyen, ayrım yapmadan eşitliği gözeten politika ve uygulamalarla üstesinden gelebiliriz.
- Bölgedeki Geri Gönderme Merkezleri ve kamplarda kalan göçmenlerin durumları hakkında yetkililer tarafından bir açıklama yapılmalıdır.
- Enkazdan sağ kurtulan göçmenler, barınma, sağlık, erzak tedariki, ulaşım gibi acil ve temel ihtiyaçlarına eşit bir şekilde erişebilmelidir.
- Yol izin belgesi 90 günle sınırlandırılamaz. Deprem öncesinde dahi göçmenlerin en temel haklarına erişimini engelleyen seyahat kısıtlaması uygulaması, süresiz bir şekilde ve tüm ülke çapında acilen kaldırılmalıdır.
- Göçmenlere yönelik ayrımcı, ırkçı uygulamalara geçit vermeyelim! Irkçılık nefret suçu sayılsın, ayrımcı politikalar ve söylemler üretenler hakkında hukuki işlem yapılsın.
- Depremin yarattığı yıkımı birlikte aşacağız, Birlikte yaşamak istiyoruz!
Birlikte Yaşamak İstiyoruz İnisiyatifi
Çağdaş Hukukçular Derneği İstanbul Şubesi
İnsan Hakları Derneği İstanbul Şubesi
Özgürlük için Hukukçular Derneği İstanbul Şubesi
Yorumlar kapalıdır.