Hugo Blanco, sosyalizme dek, daima!

Çevresi tarafından Hugo Blanco olarak tanınan Angel Hugo Blanco Galdós, 25 Haziran’da, 88 yaşında ve akrabalarıyla çevrili bir şekilde İsveç’te vefat etti. Geçtiğimiz yıl sağlığı çok bozulmuştu. Hugo Blanco, geçtiğimiz yüzyılın 60’lı yıllarından bu yana Latin Amerika’nın en önde gelen köylü lideriydi. Mücadele sancaklarını o kadar uzun süre korudu ki, birkaç ay öncesine kadar Peru’nun Cusco kentinde yaşarken, yerel köylü birliğinde çalışmalarını sürdürmeye devam ediyordu. Ancak son süreçte daha iyi tıbbi yardım alabilmek için İsveç’e geçti. Onu kaybıyla, militan eylemleri Peru’nun çok ötesinde tanınan, örnek bir devrimci antikapitalist savaşçıyı yitirmiş olduk.

Yoldaşımız mücadelesine çok genç yaşta başladı. 1957’de Arjantin’in La Plata şehrinde üniversite öğrenciliği yaparken Nahuel Moreno önderliğindeki Troçkist akıma katıldı. O günlerden başlayarak, Cusco Köylü Federasyonu’nun önderi olarak devam ettiği mücadelesini son günlerine dek sürdürdü. Tam da doğduğu bölgede, Morenist akımın rehberliğinde, 1959’da La Convención ve Lares vadilerinin köylüleri arasında örgütlenerek, büyük toprak sahiplerine karşı toprakları ele geçirme eylemlerine katıldı. Bu mücadelede Hugo Blanco, yalnızca toprağın ele geçirilmesini değil, aynı zamanda kitlesel bir sendika örgütlenmesini de teşvik eden tartışmasız bir köylü önderi olacaktı.

Bu mücadele toprak reformu için önemli ilerlemeler kaydetti ve kıtamızın en önemli köylü mücadelelerinden biri oldu. Hugo yoldaş tam da bu nedenle büyük toprak sahiplerinin acımasız şiddetiyle karşı karşıya kaldı. Hugo Blanco, kitlelerin büyük bir Troçkist önderi olmanın yanı sıra zulüm gören bir devrimci olacaktı. Küba Devrimi’nin ve onun fokocu taktiklerinin etkisi bu dönemde zirvedeydi, bu da Peru hükümetinin Hugo Blanco’yu gerilla olmakla suçlamasına zemin oluşturdu. Aynı zamanda Peru partisinin bir kesimi de, Nahuel Moreno’nun köylü mücadelesiyle bağlantıyı sürdürüp, bu mücadeleyi kentlerle birleştirmek için devrimci partiyi inşa ederek süreci ilerletmek konusundaki ısrarına karşı, fokocu teoriyi savunmaya başladı (Bkz: Peru: İki Strateji, Nahuel Moreno*, CEHuS Yayınları, nahuelmoreno.org).

Bu bağlamda Peru hükümeti 1963 yılında Hugo Blanco’yu asılsız suçlamalarla hapse attı ve ölüm cezasına çarptırdı. Ancak dönemin sanatçılarının, sendikal ve siyasi liderlerinin ve entelektüellerinin katıldığı dünya çapında örgütlenen devasa bir kampanya hayatını kurtarmayı başardı. Bu kampanya kapsamında Jean Paul Sartre’ın 28 Kasım 1966’da Paris’te Vietnam Savaşı’na karşı düzenlenen bir eylemde okuduğu mesajı aktarıyoruz:

“Peru’da eski öğrenci ve büyük köylü lider Hugo Blanco kurşuna dizilmekle tehdit ediliyor […] Suçu: Ülkenin en sefil kırsal bölgesinde yaşayan köylüleri ilk kez sendikalaştırmak. [… ]Bu köylüler topraklarını kendilerinden çalan toprak sahiplerinden geri almayı başardı. […] Hugo Blanco ölmeyi hak etmiyor.”

Bu dünya çapındaki kampanya, Peru hükümetini ölüm cezasını 25 yıl hapis cezasına çevirmeye zorladı.

Daha sonra Hugo, 1970 yılında Velazco Alvarado askeri hükümetinin çıkardığı af yoluyla serbest bırakıldı ve Meksika’ya sürgüne yollandı. O yıl kitabı Tierra o Muerte (Toprak ya da Ölüm) yayımlandı ve birkaç dile çevrildi. Tam da o kitapta Nahuel Moreno’dan şu sözlerle bahsediyordu: “Marksist eğitimimi aldığım yer, önderleri olarak Nahuel Moreno’nun öne çıktığı Arjantin’deki Troçkist partiydi.” Daha sonra, Peru partisini (Devrimci Sol Cephe) neredeyse yok eden gerilla sapmasına değinen Hugo Blanco şunları yazıyordu: “İlk tepkiyi gösterip bu sapmaya karşı ciddi bir mücadele başlatmanın hakkı, Latin Amerika Troçkizminin başlıca teorisyeni olan yoldaş Nahuel Moreno’ya verilmelidir.”

Hugo Blanco 1972’de Arjantin’e gitti. Burada Lanusse askeri hükümeti tarafından gözaltına alındı ve İsveç’e iltica ettiği Pinochet darbesine kadar yaşayacağı Şili’ye sınır dışı edildi. 1976’da, Morales Bermudez askeri hükümetine karşı gerçekleşen büyük halk protestolarının ardından Blanco, Peru’ya döndü ve İşçi, Köylü, Öğrenci ve Halk Cephesi’nin (FOCEP) Kurucu Meclisi adayı oldu. Burada, aralarında metal işçisi Enrique Fernandez Chacon’un da bulunduğu Sosyalist İşçi Partisi’ne (PST) katıldı. Bugün Fernández Chacón, Peru’daki İşçilerin Uluslararası Birliği – Dördüncü Enternasyonal (İUB-DE) seksiyonu PT-UNIOS’un (İşçi Partisi – Birleşelim) önderlerinden biridir. Son günlerine kadar süren bu yoldaşlık ilişkisi, birlikte Lucha Indígena (Yerli Mücadelesi) gazetesini çıkarmalarının zemini oldu. Bahsettiğimiz seçimde Hugo Blanco en yüksek oyu alan Kurucu Meclis vekili olacak ve Peru solunun referansı haline gelecekti. FOCEP’in gerçekleştirdiği bu büyük seçim başarısı, Troçkist köylü önderi Hugo Blanco, Troçkist işçi önderi Enrique Fernández Chacón, Troçkist önder Ricardo Napurí (POMR) ve benzeri isimleri 1978 ile 1980 yılları arasında Kurucu Meclis’e milletvekili olarak yolladı. Blanco, 1980-1985 döneminde milletvekilliği, 1990-92’de ise senatörlük görevi yaptı.

Hugo Blanco şüphesiz dünya çapında bir siyasi figürdü ve birçok yönden bir efsane haline geldi. Siyasi duruşları ne olursa olsun, önemli yazarların onun mücadelesine ses vermiş olmaları tesadüf değildir. Örneğin İngiliz tarihçi Eric Hobsbawm, İlkel Asiler adlı kitabında Hugo’nun başını çektiği köylü mücadelelerine bir bölüm ayırmıştı. Hayatı, Malena Martínez tarafından çekilen ve ülkesinde sansürlenen “Hugo Blanco, rio profundo” gibi belgesellere konu oldu. 2003 yılında Blanco, yerli ve köylü mücadeleleri deneyimi üzerine başka bir kitap daha kaleme aldı: Nosotros los indios (Bizler Yerlileriz).

Yoldaş Enrique Fernández Chacón’un, yoldaşını etkileyen hastalıkla mücadele için düzenlenen dayanışma kampanyasını organize ederken söylediği gibi: “Siyasetin inişli çıkışlı yolları bizi ayırdı, ancak birliğimizi 50 yıldan fazla bir süre asla engellemedi.” Blanco, 80’li yıllardan sonra akımımızdan uzaklaştı ve zamanla yerliliğe yöneldi, Zapatistalara ve yatay örgütlenmelere sempati duydu. Ama siyasi gelişiminde Nahuel Moreno’nun önemini her zaman ifade etti. Ocak 1987’de Moreno öldüğünde akımımızdan hâlihazırda uzaklaşmış olan Hugo Blanco şu mesajı gönderdi:

“Bugün yoldaş Nahuel’in ölümünü büyük bir şaşkınlık ve acıyla öğrendim. Yıllar önce devrimci mücadelenin iniş ve çıkışlarının yollarımızı ayırmasına rağmen, onu en büyük Marksizm öğretmenim olarak anıyorum ve onu her zaman böyle bildim. Latin Amerika, devrimin yorulmak bilmeyen ve zeki bir savaşçısını kaybetti. Zafere ulaştığımızda geleceğin hatırladığı isimlerden biri şüphesiz Nahuel Moreno’nunki olacak “

Blanco, Moreno’nun Peru: İki Strateji kitabının sunumu vesilesiyle 2015 yılında gerçekleştirdiğimiz etkinliğe de uzun bir selamlama gönderdi:

“[…] Nahuel’in de benim de saygı duyduğumuz Kızıl Ordu’nun kurucusu, ‘Kitlelerin silahlandırılması, bu ihtiyaç gündeme geldiğine yapılmalıdır’ diyordu. Kitlelerden yalıtık, fokocu yöntemden farklı olan bu öğretinin uygulanmasıyla silahlı mücadelenin hayal kırıklığına sebep olması engellenir. […] Ben bir devrimciyim ve nihai hedefim antikapitalist devrimdir, ancak bu özsavunma eylemlerinin şartlarını belirleyen ben değildim; bu şartlar toprak reformu yolunda köylülüğün savunulmasıydu. Bu yüzden sloganımız ‘Devrim ya da Ölüm!’ değildi. Biz basitçe ‘Toprak ya da Ölüm!’ dedik ve bu sloganı takip ettik, toprağı aldık. […] Önderlere veya komutanlara inanmıyorum, Nahuel’in de kitabında savunduğu kolektif eyleme inanıyorum.”

Bu ifadelerin aynısı, “Nahuel Moreno: Bir yaşam, sonsuz mücadeleler”** ismindeki belgesel filmde de kaydedildi (2017, İUB-DE).

Hugo Blanco, mücadelesini ömrü boyunca sürdüren antikapitalist ve antiemperyalist bir devrimci savaşçıydı. Onun telafisi mümkün olmayan kaybı göz önüne alındığında, son günlerine kadar kendisiyle ilgilenen ailesine kardeşçe bir kucaklaşma ve de dayanışma dileklerimizi gönderiyoruz. Sosyalist Sol/İşçilerin ve Solu Cephesi-Birlik, İşçilerin Uluslararası Birliği-Dördüncü Enternasyonal’den sesleniyoruz:

Hugo Blanco sosyalizme dek, daima!

Dipnotlar:

*: Bu kitap, tarihçi Hernán Camarero’nun Periferias dergisinde yayınlanan “Hugo Blanco ve Cusco bölgesindeki Köylü Ayaklanması (1961-1963)” isimli makalesini içermektedir.

**: Belgeseli Türkçe altyazıyla izlemek için, bkz.: https://www.youtube.com/watch?v=deKeXPr2kb0&t=605s&ab_channel=GazeteNisan

Adolfo Santos (Sosyalist Sol / Solun ve İşçilerin Cephesi (FİT) – Arjantin)