Gebeliği İzleme Sistemi (GEBLİZ) üzerine

Geçtiğimiz hafta basına yansıyan bir haberle Sosyal Güvenlik Kurumu’nun, aile hekimleri aracılığıyla kadınların “gebelik testi yaptırıp-yaptırmadığını”, “kürtaj olup-olmadığını”, “neden kürtaj olduğu” ve “gebeliğe ilişkin süreç”i “GEBLİZ”le izlemeye aldığını öğrenmiş bulunuyoruz.

Bu tür bir uygulamaya anne ve bebek ölümlerinin takibi ve azaltılması için başvurulduğu söyleniyor. Ancak ortada daha ‘anne’ ve ‘bebek’ dahi yokken; gebelik testi yaptıran kadınların takip edilmesi, kürtaj hakkının kullanılması önünde yeni bir engel daha getirdiği açık. Zira gebelik testinin ardından hekimlerin evlere gelerek kadınları takibe alması, kadınların özel hayatını hiçe sayan ve rahmindeki bu değişikliğin geleceği hakkındaki kararını tek başına almasını zorlaştıran bir şey. Üstelik kadın bekarsa ve gençse, bu uygulamayla gebeliğin kadının ailesi tarafından öğrenilmesi yeni kadın katliamlarına davetiye çıkaracaktır.

Öte yandan hasta ve doktor arasındaki bilgilerin, hastanın rızası olmadan üçüncü kişilere verilemeyeceği gibi bir hakkımız varken, devlet neden bu bilgileri öğrenmek istiyor sorusu akla geliyor. Bu türden sorulara cevaben, geçtiğimiz haftalarda sisteme “mahremiyet butonu” eklendiğini duyuyoruz, bilgilerinin paylaşılmasını istemeyen hastaların bu butonu işaretletmesi gerektiğini öğreniyoruz.Oysa doğru olan zaten bir hasta özellikle istemiyorsa bilgilerinin gizliliğinin esas alınmasıdır.

Üstelik, Tabipler Birliği’nin açıklamasıyla kadının aile sağlık sisteminden faydalanmak istemese de gebeliği takip edilmek zorunda olduğunu, yoksa hekimlere negatif performans uygulandığını öğreniyoruz, yani kadınları bir dedektif gibi takip etmeyen hekimin de maaşı kesiliyor. Bu tür uygulamalarla doktor ve ona sağlığını emanet eden hastalar arasında güven ilişkisinin ne kadar zedelenebileceği de açık.

Bu uygulamayla karşılaştığımızda, öncelikle bilgilerimizin ve özel hayatımızın gizli kalması gerekliliğini ne yazık ki bizim hekimlere hatırlatmamız ve “mahremiyet butonu”nu hekime işaretletmemiz gerekiyor.

Bedenimiz Bizimdir!