Brezilya: Koronavirüs salgını Bolsonaro’yu zayıflatıyor

Adolfo Santos tarafından Arjantin’deki El Socialista Digital için kaleme alınmıştır

Son haftalarda Brezilya’daki siyasi kriz şiddetleniyor. Devlet başkanı Bolsonaro, Sağlık Bakanı Luiz Henrique Mandetta’yı görevden almaya çalıştı, ancak kendi hükümetinden gelen basınç karşısında geri adım atmak zorunda kaldı. General Walter Braga Neto’nun devlet başkanlığı özel kalem müdürü olarak atanması, askeriyenin hükümet üzerindeki artan etkisine işaret ediyor. Öyle ki, bazı politik analistler ülkeyi gerçekte kimin yönettiği sorusunu soruyor.

Bolsonaro’nun zayıfladığı ortada. Önerilerinin reddedilmesiyle birlikte üzerindeki baskı artınca, kamuoyu önündeki en son açıklamasında daha az saldırgan bir tavır takınmak zorunda kaldı. İzole olmuş bir cumhurbaşkanının krizi bu. Dünya çapında salgının önemini inkâr eden liderler arasında, pandeminin şiddetini küçümsemeye devam eden bir tek o kaldı. Bolsonaro’nun akıl hocası Trump bile sosyal krizi engellemek için önemli kaynaklar aktarmaya başlarken, Bolsonaro sorunu görmezden gelmeye devam ediyor ve valiler tarafından ilan edilen karantinaları sona erdireceği tehdidini savuruyor.

Tencere tava eylemlerinin ülke genelinde 18 Mart’tan bu yana sürekli yaygınlaşması tesadüf değil. En büyük eylem, kamuoyu önünde açıklamasını yaptığı gün gerçekleşti. Bu öfke anketlere de yansıyor. Katılımcıların yüzde 42’si cumhurbaşkanının yönetimini “vasat veya çok kötü” olarak değerlendiriyor ve ilk kez olarak, aldığı destek yüzde 30’un altında görünüyor. Lula, PT ve diğer muhalefet, devlet başkanının istifasını talep ettiler ama bu yönde herhangi bir adım atmadılar. Bolsonaro, dükkan ve mağazaların yeniden açılması kararını vermek için gerekli desteğe sahip olmadığını itiraf etmek zorunda kaldı. Hükümet, kitle desteğini artırmak için, insanların karantinalar nedeniyle insanların işe gidemediklerini ve bu nedenle aç kaldıklarını iddia etti. Bununla birlikte, geniş kesimler hükümetin açlığı sona erdirmek için hiçbir şey yapmadığını, aynı zamanda koronavirüs bulaşan ve hayatını kaybedenlerin sayısının artmaya devam ettiğini görüyor.

Kemer sıkma tedbirleri durmuyor

Hükümetin işverenleri kendi etrafında kenetlemek için aldığı geçici tedbirlerden güç alan şirketler ücretlerde kesinti yapılmasını, iş sözleşmelerinin askıya alınmasını ve sosyal güvenlik primi ödemelerinin dondurulmasını öneriyor. Şimdi de kamu emekçilerine ücret kesintisi ile saldıracak bir yasa taslağı hazırlıyorlar. Hükümet, bankacılara ve büyük iş insanlarına dönük hamle yapmak yerine, sözde çok yüksek maaş alan kamu emekçilerinden fedakârlık talep eden bir kampanya hazırlıyor.

Hükümete meydan okuyacak alternatif bir politika öneren bir muhalefet henüz ortaya çıkmadı. Brezilya sağının iki rezil figürü olan Sao Paulo ve Rio de Janeiro valileri, geçmişte Bolsonaro’nun müttefikleri oldukları halde, onunla birlikte batmamak için Bolsonaro’dan uzaklaştılar. Başlıca sendika konfederasyonları eleştirel açıklamalar yayımlamanın ötesine geçmiyor, ciddi bir mücadele örgütlemiyor, hatta bazı örneklerde işverenlerle ücret kesintisi anlaşmaları imzalıyor. Birçok işyerindeki, özellikle de hastanelerdeki emekçiler, haklarını savunmak ve işyerinde sağlık tedbirleri almak için, sendikaların dışında taban örgütlenmeleri oluşturuyor. Bu çerçevede, küçük bir sendikal konfederasyon olan CSP Conlutas, Sao Paolo’nun önemli bir bölgesi olan Valle de Paraíba’da işçilerin yüzde 80’inin herhangi bir maaş kesintisi olmadan evde kalmasını sağladı. Arjantin’deki Sosyalist Sol’un kardeş örgütü Sosyalist İşçi Hareketi’nden (CST) olup söz konusu konfederasyonda aktif faaliyet yürüten yoldaşlar şunları ifade etti: “Hükümetin ve patronların kemer sıkma politikalarına, kamusal sağlığın çöküşüne ve çalışma koşullarına karşı mücadele hayati önemde. Karantinadan bağımsız olarak harekete geçmemiz gerekiyor. Saldırıları alt etmenin tek yolu bu. Bu süreçte, dış borç ödemesinin durdurulmasını ve büyük servetlerden vergi alınmasını talep etmeli, buralardan gelecek kaynakları kamu sağlığına ve halkın diğer ihtiyaçlarına aktarmalı ve Bolsonaro’nun istifası için mücadeleye devam etmeliyiz.”