Ücretli İzin Hakkı

Çalışma, yaşamın bir parçası olduğu gibi her işçinin bir yıllık çalışma sonunda ücret ve gelir yitimi kaygısı olmadan dinlenmeye hakkı vardır.

Bu hak her evrensel hakta olduğu gibi devredilemez ve vazgeçilemezdir. Anayasamızda da bu hak “dinlenmek çalışanların hakkıdır” belirlemesiyle, ücretli yıllık izinlerin yasalarca belirlenmesi anayasa ile korunmaktadır. Bu hakka ilişkin ayrıntılı bilgi iş yasasının ilgili maddelerince düzenlenmiştir.

İzin hakkı bir işçinin deneme süresi dahil olmak üzere o işçinin işverene ait işyerinde çalışmaya başladığı ilk tarihten itibaren hesaplanır. İşçinin gelecek yılki izin hakkı ise bir önceki izin hakkının doğduğu günden itibaren hesaplanır. 53. maddeye göre yıllık izne hak kazanmak için geçmesi gereken süre şöyledir. Çalışma süresi 1 yıldan 5 yıla kadar olanlara 14 gün, çalışma süresi 5 yıldan fazla, 20 yıldan az olanlara yılda 18 gün, çalışma süresi 15 yıl ve daha fazla olanlara yılda 26 gündür. Bunlar en az olup toplu sözleşmelerle arttırılabilir. Özellikle radyasyona maruz kalınan ve ağır işlerde bu izin süreleri çeşitlenmektedir. İzin hakkının kazanılmasında bir işçinin aynı işverenin başka bir işyerinde çalıştığı gün de hesaba katılır. İşyeri el değiştirince izin hakkı ortadan kalkmaz aksine ücretler yeni işveren tarafından ödenir. İzin sırasında sigorta ödemeleri devam eder. İzin kullanılamadığı zaman iş akdine hangi taraf son verirse versin izin parası işçiye ödenir. Eğer işçi yıllık izindeyse ve hastalanıp rapor almışsa bu raporun hakkı saklı kalır. İşçi her koşulda izin hakkını tam olarak kullanır.

İzne çıkma zamanı işçinin o izni hak etmesi ve izne çıkabileceği durumda uygulanır. Hakkın kazanıldığı bir yıllık dönemde işçi iznini kullanmalıdır. İşverene bir ay önceden bildirmelidir. İşveren tarafından izin bölünemez. 100’den fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde izin kurulu bulunur. Bu işçiler tarafından seçimle gelir ya da sendika temsilcilerinden seçilir ve izinleri düzenler. İşveren ya da işveren vekili nisan ayı başı ile ekim ayı sonuna kadar toplu izin uygulayabilir. Yıllık izin süresine rastlayan tatil günleri, ulusal bayramlar, hafta tatilleri izin gününden sayılmaz. Ücretleri ayrıca ödenir. İzin ücreti tatil başlamadan önce peşin veya avans olarak verilmek durumundadır.