Nadir toprak elementleri ve önemi

Nadir toprak elementleri (NTE) periyodik tablodaki 17 elementi kapsar. Aslında yer kabuğunda altın veya platin gibi birçok değerli metalden daha bol bulunurlar. Nadir diye adlandırılmalarının sebebi dünya yüzeyinde çok dağınık olarak bulunmaları ve birim alandaki bulunma yoğunluklarının çok düşük olmasıdır. Başka bir ifadeyle, ekonomik olarak işlenebilmeleri maliyetli ve saflaştırılmaları oldukça nadirdir. Üretimleri, madencilikten nihai ürün elde edilene kadar bir dizi karmaşık, yoğun emek ve yüksek maliyetli işlem gerektirir. NTE’ler savunma sanayisi, lazer sistemleri, elektrikli araçlar, mikroçipler ve diğer yüksek teknoloji ürünler uygulamalarının vazgeçilmez bileşenleridir.

Çin, NTE’lerin küresel arzında tartışmasız bir lider konumunda. Bu liderlik, sadece zengin rezervlerinden değil, geliştirdiği ileri işleme teknolojilerinden de kaynaklanıyor. ABD’nin Çin’i gümrük vergileri ile tehdidine karşılık Çin de NTE’lerin ihracını durdurmasıyla ABD’yi tehdit ediyor. ABD, Çin’in dünya pazarındaki NTE liderliğini üçüncü ülkelerdeki NTE rezervlerinin işletilmesiyle aşmayı planlıyor. Şu ana kadar Pakistan, Ukrayna ve Türkiye’de bulunan rezervlerle ilgili görüşmeler ve/veya anlaşmalar yapıldı.

Enerji Bakanlığı’na göre Eskişehir’in Beylikova bölgesinde 694 milyon ton NTE bulunuyor. İktidar, çıkarılıp işletilmesi için yüksek teknoloji gerektiren bu madenleri, çevreye vereceği zarara bakmaksızın ABD ile çıkarma konusunda son derece istekli. Anlaşmanın ana hatları henüz net olmasa da sürecin görüşme sonrası hızlandığı belirtiliyor. Son olarak Erdoğan konuyla ilgili “biz de teknolojik hafızaya sahip ülkelerin uzman kuruluşlarıyla işbirlikleri geliştirmek amacıyla görüşmeler yapıyoruz” diyerek iddiaları reddetmedi.